از هیتلر به آبروموویج از گاندی به احمد کارگران.

اسلاوی ژیژگ فیلسوف و نظریه پرداز ساکن آمریکا معتقد از که گاندی به مراتب از هیتلر خشن تر است.او می گوید:"جنایات هیتلر از روی ترس و حقارت بوده. او چون از ذره‌ای تغییر در روابط تولید می‌ترسید به کشتار دست می‌زده و به قول مارکسیست‌های قدیمی مشکلش چگونگی نجات سیستم سرمایه‌داری بوده. او می‌گوید با این تعریف، گاندی از هیتلر خشن‌تر بوده چون لااقل در برابرماشین استعماری انگلیس ایستاد و آن را به زانو در آورد".

احمد کارگران نقاش و هنرمند ساکن بندرعباس چند روز پیش اجرایی داشت با نام "گفتگو پرفورمنس" که من را یاد اجرای " ریتم صفر" اثر مارینا آبراموویچ انداخت.در آغاز توضیح کوچک در خصوص این دو اجرا.

ریتم صفر آبروموویچ در سال 1974 میلادی در اروپا اجر شد در این اثر هنرمند 72 وسیله عادی و خشن مثل عسل،رژ لب،اسلحه،اره،چاقو و... در اختیار تماشگران می گذارد و از آنها می خواهد هر بلایی که می خواهند بر سر او بیاورند،اجرا با نقاشی بر روی صورت مارینا آبروموویج آغاز می شود و پس از 9 ساعت وقتی یکی از تماشگران اسلحه پر را روی سر او می گیرد به پایان می رسد.

گفتگوی پرفورمنس احمد کارگران در پلاتو تاریک در بندرعباس، جنوب ایران اتفاق می افتد،مخاطب یک میز بزرگ و کشیده را می بیند و احمد کارگران را که با پارچه ای سیاه چشمانش را بسته است،او از تماشگران می خواهد که پشت میز یعنی دقیقا روبروی خودش بیایند و هر سوالی که می خواهند از او بپرسند،کارگران تاکید می کند که مخاطب می تواند خصوصی ترین سوالات را با او در میان بگذارد و او قول می دهد که با صداقت پاسخ دهد،اجرا یک ساعت به طول انجامید و در میان سوال های عادی،خصوصی ترین پرسش ها از احمد کارگران پرسیده شد و او پاسخ داد،برخی سوالات شخصی باعث ناراحتی تماشگران می شد و عکس العمل های متفاوتی نشان می دادند.

حالا با الهام از نظریه ژیژگ به نظر می آید که عملی که کارگران به او دست زده است به مراتب از مارینا آبروومویج خشن تر است،بازی عجیبی که احمد کارگران با روح خودش انجام داد،پلاتو تاریک را به یک پالایشگاه تبدیل کرده بود،انگار با هر سوال سختی که پرسیده می شد تماشگران هم این سوال ها با خودشان مرور می کردند.

اگر چه پلاتو تاریک بود و به غیر از چهره احمد کارگران چیزی دیده نمی شد اما فضا موجود بعد از هر سوال سخت، بیشتر شفاف تر می شد،در واقع به نظر می آمد که همه در تنهایی دارند حرف های را که جسارت گفتنش را به کسی ندارند با خود مرور می کنند.

اگر چه اجرای خشن مارینا آبروموویج بعدها با تعریف ها دیگر آزارانه و خود آزاری افراطی تعبیر شد اما مخاطب در اجرای احمد کارگران با یک نوع خالی شدن و بی رنگ شدن درونی روبرو می شود،البته ناگفته نماند که اجراهای عریان و خشن آبروموویچ تحت تاثیر حنگ های خونین اروپا مخصوصا صربستان آن زمان شکل می گرفته.

در پایان معتقدم که این خشونت ناب درونی که احمد کارگران به وجود آورد برای مخاطب ماندگارتر از زخم هایی است که مارینا آبروموویج به وجود آورده،زخم ها بدن بعد از مدتی ترمیم می شود اما خشونت کلامی که کارگران خلق کرد تازه در درون مخاطب در حال شکل گیری است،خشونتی که بدون خون ریزی در پایان به یک آرامش درونی ختم می شود.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

نقل و قول های این مطلب از ماهنامه" مهرنامه" و روزنامه اعتماد.

وبلاگ جغد بندری هم اشاره دقیقی دارد به این احرا،کلیک کنید.